VERSLAGEN: van een mislukt leven.

 

Herinneringen zijn gebeurde verzinsels.

Yackobes Chraduz - Albanees wijsgeer

 

 

 

AMSTERDAM

 

GUUS

Op de Akademie voor kleinkunst kregen jullie in koppels van twee zangles van de zangpedagoge Bep Ogterop bij haar thuis op de Bilderdijkkade in Amsterdam Oud-West. Jij vormde een koppel met Guus, die zich over je had ontfermd.

 

Hij was zes jaar ouder dan jij en had al een cabaretgroep, De Splitkikkers. Naar aanleiding van die cabaretgroep was er een interview met hem verschenen in een krant, waarin hij gewag maakte van een zwerftocht vol ontberingen met twintigtal andere kinderen, onder wie zijn broer en zusje, door Noord-Duitsland in de laatste maanden van de Tweede Wereldoorlog. Bep Ogterop had dat interview gelezen en maakte eruit op dat hij foute ouders had gehad. Guus gaf toe dat zijn vader fout was geweest. Bep Ogterop vond dat hij daarover had moeten zwijgen omdat het gevaarlijk was voor zijn carrière. Guus wierp tegen dat hij de reden van die zwerftocht toch niet had vermeld. Maar Bep Ogterop zei die meteen te hebben begrepen.

 

Zwijgend liepen Guus en jij na de les naar het Leidseplein. Jij had het interview niet gelezen en wilde er ook niet over beginnen. Doorgaans spraken jullie over de lessen, theater, boeken en de andere sekse. Over jullie achtergrond hadden jullie het niet of nauwelijks, en dat bleef zo.

 

Beiden al niet meer op de Academie voor Kleinkunst, gingen Guus en jij in gezelschap van een van zijn vriendinnen op weg naar een uitzendbureau in de hoop een baantje voor een paar uur per week te verwerven. Waarom hij haar mee had genomen wist je niet, wel dat je haar erg leuk vond.

 

Dat uitzendbureau was gevestigd in een flatgebouw aan de ringweg A10. De vriendin bleef buiten staan wachten. Jullie werden ontvangen in een tot kantoor ingerichte kamer van een flatwoning. De eigenaar, een ouwelijke jonge man, wilde het een en ander over jullie weten voordat hij jullie inschreef. Vrijmoedig vertelde Guus daarop over zijn voor de man ongetwijfeld schokkende opvattingen en seksleven. Jij hoorde het met gekromde tenen aan, bewust van het verwoestende effect ervan op jullie kansen. De ouwelijke jongeman luisterde onbewogen, maar daarna had hij nauwelijks nog belangstelling voor jouw beduidend rustiger relaas. Het was duidelijk dat jullie een baantje via zijn bureau wel konden vergeten. Buiten sprak je Guus er op aan. Hij leek het niet te begrijpen. Maar van dat uitzendbureau vernamen jullie uiteraard nooit meer iets.

 

De vriendin was trouw blijven wachten. Gedrieën togen jullie naar een andere vriendin van Guus, ergens in de Helmersbuurt. Daar onderhield hij zich steeds intiemer met de gastvrouw terwijl jij, in de veronderstelling dat Guus daar geen bezwaar tegen zou hebben, met succes werk maakte van de andere vriendin. Je wist haar ervan te voertuigen dat het voor Gus geen probleem was: ze kende hem toch, voor haar tien anderen, dat bleek wel door waar hij nu mee bezig was. Misschien ging ze aanvankelijk vooral op je toenadering in uit teleurstelling over het gedrag van Guus daar? Maar dat hij er niet mee zat bleek een vergissing. Zij koos verder voor jou en Guus had daar de pest over in, oordeelde bitter dat zij niet wist wat liefde was. Wie wel? Hij? Zij bleef negentien jaar bij je. Maar tussen Guus en jou bracht het een verwijdering teweeg.

 

Hij verwierf bekendheid met het door hem opgerichte, provocerende blad Gandalf. Jullie zagen elkaar toen alleen nog door toevallige ontmoetingen in de stad. De laatste keer dat je hem zo sprak, vertelde hij je dat hij vond lang genoeg in Amsterdam te hebben rondgelopen en naar Friesland zou verkassen. Daar begreep je niets van. Je wist nauwelijks waar het lag, was nog nooit in het Noorden van het land geweest. Maar hij deed het en het contact tussen jullie ging er geheel door verloren. Wel las je soms iets van en over hem. Hij schreef en publiceerde een aantal boeken, verruilde Friesland voor Velp in Gelderland en dreef daar zeventien jaar lang een cultureel centrum, waarvoor hij koninklijk werd onderscheiden.

 

Toen die vriendin allang bij je weg was, begon Guus een kunstgalerie, ook in Velp, en schreef en publiceerde hij een autobiografische roman over zijn jeugd die jij kocht en las. Met pa valt niet te feesten, is de titel van dat boek. Daarvoor wist je niet veel meer van zijn achtergrond dan wat je destijds bij Bep Ogterop ter ore was gekomen. Nu wist je bijna alles, in ieder geval veel. Weliswaar had hij de namen veranderd, maar de roman is duidelijk autobiografisch.

 

Wat een jeugd! Een vader die voor, tijdens en na de oorlog fout was, een moeder die krankzinnig werd en jong stierf, kinderen met wie werd geschoven als met damstenen. Vooral Guus, Frans in de roman, ging van het ene adres naar het andere, waarbij slaag en verwaarlozing zijn deel waren tot hij rond zijn veertiende jaar werd ondergebracht in het Hervormd Jeugdhuis in de Amsterdamse Volkerakstraat, waar hij zich thuis voelde.

 

Met pa valt niet te feesten, was zijn zwanenzang. Kort daarna overleed hij, werd ziekte hem fataal.